Table of Contents
مقدمه
در بخش اول به بلوک دیاگرام مدار رادیویی و قطعات آن پرداختیم ، اکثر قسمتها در نسل سوم و چهارم شبکه تلفن همراه شباهت زیادی با یکدیگر دارند و تفاوت اصلی آنها در فرکانس و نوع تکنیک های ارتباط با شبکه موبایل است . اما در گوشی های جدیدتر به علت افزایش نرخ دیتا ( دسترسی به اینترنت، تماس ویدویی) در نسل سوم و بخصوص نسل چهارم نیاز به پردازش بسیار قوی تری می باشد. از اینرو برخی از گوشی ها از پردازنده اختصاصی برای پردازش و انجام مدولاسیون و دمدولاسیون استفاده می کنند.این پردازنده ها معمولا به پردازنده Base Band (بیس باند) Modem یا (مودم) معروف هستند.
بلوک دیاگرام مدار آنتن گوشی های موبایل و تبلت های جدید
شرح بلوک دیاگرام مدار آنتن در گوشی ها و تبلت های جدید
با کمی دقت در می یابیم که ساختار کلی بلوک دیاگرام مدار آنتن (RF) در گوشی ها و تبلت های جدید شباهت بسیاری با بلوک دیاگرام نسل دوم تلفن همراه دارد و اجزا و قطعات اصلی مانند پردازشگر اصلی (RF Chip) و سویچ آنتن و تقویت کننده سیگنال های ارسالی همچنان در مدار وجود دارند .
تفاوت های مدار آنتن نسل دوم موبایل و نسل های سوم و چهارم
تفاوت اصلی مدار آنتن نسل جدید و نسل قدیم در موارد زیر است :
نسل جدید از باندهای فرکانسی بیشتری پشتیبانی می کند و این باعث شده که بخش هایی نظیر تقویت کننده های ورودی (LNA) و خروجی (PA) چند باندی شوند .
پردازنده مدار رادیویی( RF Chip که در دستگاه های جدید مودم یا بیس باند نامیده می شود) قدرتمند تر شده و سرعت بسیار بالاتری نسبت به قبل دارد .
آی سی Base Band یا Modem چیست؟
این آی سی شباهت زیادی به آی سی RF Chip گوشی های قدیمی دارد . آی سی بیس باند وظیفه پردازش سیگنال های مدار آنتن را بر عهده دارد که مهمترین آنها مدولاسیون و دمدولاسیون می باشد .از ویژگی های آی سی بیس باند امکان ارایه ارتباط زمان واقعی( Real Time) است . به عنوان مثال ارتباط زمان واقعی صوتی یا تصویری. لازم به ذکر است که گاهی پردازنده اصلی حاوی پردازنده بیس باند نیز می باشد ولی در اکثر گوشی ها این پردازنده به صورت مجزاست. آی سی بیس باند فرمور اختصاصی خود را دارد و در صورت خرابی فرمور دستگاه آنتن نمی دهد.
برای مطالعه بیشتر
بخش های بلوک مودم در بلوک دیاگرام بالا
نکته ! بلوک دیاگرام فوق مربوط به یک پردازنده شرکت کوالکام می باشد
قسمت Modem SS
واحد VPE
Virtual pre-processing
این بخش وظیفه پردازش های اولیه قبل کد گذاری دیتا را بر عهده دارد این پردازش ها شامل موارد زیر می باشند:
Digital image stabilization یا پایدارسازی تصویر دیجیتالی
Digital zoom بزگنمایی دیجیتال
Rotation چرخش
Overlay پوشش
واحد mod
mod مخفف Modulation می باشد و وظیفه مدولاسیون را بر عهده دارد
واحد demod
demod مخفف demodulation می باشد و وظیفه دمدولاسیون را بر عهده دارد.
واحد QDSP6
QDSP6 مخفف Qualcomm digital signal processor, 6th-generation می باشد و پردازنده سیگنال های دیجیتال نسل ششم شرکت کولکام است.
قسمت Modem FE
Modem FE که به احتمال بسیار زیاد مخفف Modem Front-end می باشد دارای دو واحد RXFE قسمت گیرنده و TXFE قسمت فرستنده می باشد.
علایم خرابی یا لحیم سردی آی سی بیس باند یا مودم
در صورت خرابی یا لحیم مردگی آی سی بیس باند معمولا نسخه بیس باند در منوی گوشی به صورت Unknown (یا عدم نمایش نسخه بیس باند) خواهد شد .
نمونه آی سی بیس باند در آیفون
در آیفون 6S پردازنده بیس باند از پردازنده اصلی جداست.
عیوب مدار آنتن ( مدار رادیویی)
عیوب مدار آنتن به طور کلی به سه عیب زیر تقسیم می شوند:
ضعف آنتن
عدم آنتن دهی
پرش آنتن ( گاهی آنتن موجود است و گاهی نیست )
مراحل تست و عیب یابی مدار آنتن
بررسی دستگاه با یک سیم کارت مطمئن
سیم کارت سالم و مطمئن از لحاظ ثبت بودن در شبکه را بر روی دستگاه قرار می دهیم و آن را تست می کنیم.
بررسی تنظیمات دستگاه که مهم ترین آنها به شرح زیر می باشد.
انتخاب شبکه با توجه به پشتیبانی منطقه مورد نظر : به عنوان مثال اگر در منطقه ای که تکنولوژی LTE پوشش داده نشده است تنظیمات دستگاه را بر روی LTE قرار دهیم دستگاه آنتن دهی نخواهد داشت.بهتر است حالت انتخاب شبکه دستگاه را بر روی حالت خودکار قرار دهیم .
قرار دادن انتخاب اپراتور بر روی حالت خودکار
ریست تنظیمات شبکه
در برخی از سیستم عامل ها و دستگاه ها امکان بازنشانی تنظیمات شبکه موبایل به حالت اولیه کارخانه وجود دارد . در صورتی که با انجام دو مورد بالا به نتیجه نرسیدیم . تنظیمات شبکه را ریست یا بازنشانی می کنیم . به عنوان مثال مسیر بازنشانی تنظیمات شبکه گوشی های اپل مراحل زیر را طی می کنیم
نحوه ریست تنظیمات شبکه در گوشی های ایفون
بررسی سریال IMEI دستگاه
نحوه مشاهده سریال دستگاه
کد نمایش داده شده در تصویر را شماره گیری می کنیم و سریال 15 رقمی دستگاه را مشاهده می کنیم.
بررسی سزیال دستگاه در شبکه تلفن همراه کشور ( سامانه همتا)
با اجرای طرح رجیستری لازم است که دستگاه در شبکه تلفن همراه ثبت شده باشد برای بررسی سریال به لینک زیر بروید و قسمت استعلام اصالت دستگاه سریال دستگاه را چک کنید
بررسی خرابی نرم افزاری سریال و یا بیس باند دستگاه
در صورتی که سریال IMEI دستگاه نمایش داده نشود یا عددی مانند 123456789 ، علامت سوال، NUL و کد اشتباهی که با کد نوشته شده بر روی کارتن و لیبل گوشی مغایرت داشته باشد .برای حل مشکل باید سریال دستگاه ترمیم شود.
مراحل تست و عیب یابی سخت افزاری
در صورتی گوشی موبایل یا تبلت مورد نظر از لحاظ نرم افزاری مشکلی نداشته باشد، یا ایراد بر اثر اتفاقی که مطمئن هستیم سخت افزاری است ( مانند ضربه خوردن یا نفوذ مایعات ) مراحل زیر را طی می کنیم
بررسی ارتباط صحیح آنتن با مادر برد
عدم ارتباط صحیح آنتن با مادر برد می تواند باعث ایجاد علایمی مانند ضعف شدید در آنتن دهی و یا عدم آنتن دهی شود. برای رفع این مشکل باید فنرهای اتصال دهنده آنتن ( در گوشی های با ارتباط فنری ) و کابل کواکسیال ( در گوشی های با ارتباط کابلی) بررسی و رفع عیب شود.
بررسی کانکتور آنتن هوایی یا RF
همانطور که در بخش قبل هم بیان شد اگر ورودی و خروجی کانکتور آنتن هوایی به هم متصل نباشند ضعف آنتن دهی را به دنبال خواهد داشت که برای رفع مشکل ورودی و خروجی آن را با سیم جامپر یکسره می کنیم .
بررسی قطعات در مسیر آنتن تا سویچ آنتن
در مسیر آنتن تا سویچ آنتن قطعاتی به منظور فیلترینگ و تطبیق امپدانس آنتن با مدار رادیویی وجود دارند که خرابی یا کنده شدن آنها از روی برد می تواند باعث ایجاد مشکل در آنتن دهی شود.
بررسی سویچ آنتن
سویچ آنتن را رفع لحیم مردگی می کنیم در صورت حل نشدن مشکل سویچ آنتن را از روی برد بر می داریم و پایه های آن را بررسی می کنیم ( گاهی با برداشتن آن پایه/هایی بر روی برد می مانند که نشان دهنده کنده شدن آن پایه هاست) .در صورت رفع نشدن مشکل سویچ آنتن را تعویض می کنیم .
بررسی آی سی PA (آی سی تقویت کننده سیگنال های ارسالی)
آی سی PA یا Power Amplifier که تعمیرکاران قدیمی به آن PF هم می گویند، پر مصرف ترین قطعه در مدار آنتن است که بیشترین خرابی را به خود اختصاص داده است . اما باید در نظر داشتن بسیاری از آی سی های موجود در بازار کیفیت بسیار پایینی دارند و هنگام نصب با کوچکترین حرارت می سوزند) بهترین کار برداشتن PA از برد اوراقی است . PA به حرارت زیاد و غیر اصولی حساس است و بهتر است اگر قرار است از روی برد اوراقی آن را برداریم از پشت برد آن را برداریم ( این روش به صورت عملی در کلاس توضیح داده می شود).
بررسی فیلتر های SAW
خرابی یا لحیم مردگی هر یک از فیلترها باعث از کار افتادن باند فرکانسی مربوط به آن فیلتر می شود . که شبکه تلفن همراه امروزی به علت استفاده از شبکه های مختلف (از لحاظ نسل و باند فرکانسی) در مکان های مختلف ممکن است مشکل به این صورت باشد که دستگاه در برخی مناطق آنتن داشته باشد و در برخی از مناطق آنتن نداشته باشد.
بررسی آی ی بیس باند – CP – مودم
خرابی آی سی بیس باند باعث ایجاد علائم خرابی زیر می شود
علائم خرابی آی سی بیس باند
عدم آنتن دهی
unknown یا ناشناس شدن نسخه بیس باند
null شدن IMEI
مانندن گوشی در حالت جستجو ( searching)
بررسی VCO
همانطور که در قسمت اول آموزش هم اشاره شد ، از آنجا که VCO وظیفه تامین فرکانس مورد نیاز انتخاب کانال های فرکانسی را به عهده دارد، خرابی آن باعث عدم آنتن دهی و یا ماندن گوشی یا تبلت بر روی حالت Searching می شود.
سخن پایانی
تعمیر مدار آنتن به علت علایم مشابه در خرابی قسمت های مختلف کار ساده ای نیست و نیاز به بررسی دقیق و گاهی آزمایش و خطای بسیار است . مطالعه بیشتر شما در مورد نحوه عملکرد دقیق مدار رادیویی و علایم خرابی آنها کمک بسیاری به شما در تشخیص عیب خواهد کرد که در اینجا به طور بسیار مختصر آورده شد .
با آرزوی موفقیت روز افزون شما عزیزان
مهندس مجتبی بی‌اذیّت
جزییات کلاس های آموزشگاه تعمیر موبایل و تبلت بی‌اذیّت
منابع و مراجع
تجربیات و مطالعات شخصی مهندس مجتبی بی‌اذیّت
https://www.anandtech.com/show/6541/the-state-of-qualcomms-modems-wtr1605-and-mdm9x25
snapdragon-600-apq-8064-data-sheet.pdf
کلمات کلیدی
جزوه آموزش تعمیر موبایل جزوه تعمیر موبایل جزوه الکترونیک مخابرات آموزشگاه تعمیر موبایل LTE Base band مودم مشکل ناشناس شدن بیس باند علایم خرابی آی سی بیس باند آموزشگاه در شیراز آموزشگاه موبایل شیراز آموزشگاه تعمیر موبایل در شیراز آموزشگاه الکترونیک در شیرراز آموزشگاه فوق تخصصی موبایل در شیراز آموزشگاه فنی و حرفه ای مهارت تعمیر موبایل حرفه تعمیر موبایل علایم خرابی بیس باند
